Tham dự buổi đối thoại có Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành, ông Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ Y tế; TS. Hoesung Lee, Chủ tịch Ban Liên chính phủ về BĐKH (IPCC); bà Caitlin Wiesen, quyền Đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam; cùng đại diện lãnh đạo các cơ quan đối tác phát triển tại Việt Nam; đại diện Văn phòng Chính phủ; các Bộ, ngành có liên quan; thành viên Ủy ban quốc gia về BĐKH, thành viên Hội đồng tư vấn của Ủy ban quốc gia về BĐKH; các tổ chức quốc tế, Đại sứ quán các nước tại Việt Nam và đại diện Nhóm công tác về BĐKH của các tổ chức phi chính phủ.

Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành phát biểu tại buổi đối thoại

Nỗ lực toàn cầu là chưa đủ!

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Lê Công Thành cho biết, tháng 12 năm 2015, tại Hội nghị các Bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về BĐKH lần thứ 21 (COP21) đã thông qua Thỏa thuận Paris. Đây là khuôn khổ pháp lý toàn cầu đầu tiên ràng buộc trách nhiệm của tất các các Bên trong ứng phó với BĐKH thông qua thực hiện các cam kết nêu trong Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC).

Với nỗ lực của tất cả các Bên, Thỏa thuận Paris đã có hiệu lực chưa đầy một năm kể từ khi được thông qua và hiện đang được các quốc gia trên thế giới nỗ lực triển khai thực hiện. Mặc dù các nước đã đệ trình NDC vào cuối năm 2015, tuy nhiên, ngay cả khi tất cả các NDC được thực hiện đầy đủ, nhiệt độ trung bình toàn cầu vẫn tiếp tục tăng. Điều này đòi hỏi tất cả các Bên cần nỗ lực hơn nữa để đạt mục tiêu hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở dưới ngưỡng 2 độ C vào cuối thể kỷ so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Ngay tuần trước, từ ngày 2 - 5/10, tại Sông-đô (Hàn Quốc), đại diện các quốc gia đã thảo luận rất nhiều vấn đề liên quan đến nội dung Báo cáo 1,5 độ C của IPCC. “Việc IPCC lựa chọn Việt Nam để công bố Báo cáo đặc biệt của IPCC về tác động của việc ấm lên toàn cầu 1,5 độ C là một sự kiện quan trọng, giúp chúng ta hiểu hơn về tác động của biến đổi khí hậu để tìm ra các biện pháp thích ứng và tiếp tục phát triển bền vững đất nước”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

TS. Hoesung Lee, Chủ tịch Ban Liên chính phủ về BĐKH (IPCC)

Với nhiều quốc gia, ngưỡng 2 độ C vẫn là quá cao so với khả năng ứng phó, kể cả với trình độ khoa học, công nghệ và điều kiện kinh tế - xã hội của các quốc gia này vào cuối thế kỷ. Chính vì vậy, các Bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về BĐKH lần thứ 21 (COP21) đã mời Ban liên chính phủ về BĐKH xây dựng Báo cáo 1,5 độ C để các quốc gia xem xét, điều chỉnh nỗ lực ứng phó. Báo cáo này được cho là sẽ có tác động lớn đến công tác ứng phó với BĐKH toàn cầu giai đoạn sau 2020.

Giới thiệu về Báo cáo đặc biệt của IPCC về tác động khi nhiệt độ toàn cầu tăng 1,5 độ C các vấn đề liên quan đến phát thải khí nhà kính toàn cầu, Chủ tịch IPCC Hoesung Lee cho biết, IPCC chọn năm 2018 để công bố các báo cáo này vì các quốc gia đã đạt được những tiến bộ tích cực nhằm thực hiện Thỏa thuận và Đối thoại Talanoa. 195 thành viên trong IPCC đã thông qua báo cáo này và đây là cơ sở khoa học quan trọng cho chính phủ xây dựng chính sách về BĐKH, cũng như nguồn thông tin đầu vào quan trọng cho các đàm phán quốc tế.

Báo cáo nêu bật một số tác động của biến đổi khí hậu có thể tránh được bằng cách hạn chế sự nóng lên toàn cầu 1,5 độ C so với 2 độ C, hoặc nhiều hơn. Ví dụ, đến năm 2100, mực nước biển dâng toàn cầu sẽ thấp hơn 10 cm với sự nóng lên toàn cầu là 1,5 độ C so với 2 độ C. Khả năng xảy ra băng tan ở Bắc Băng Dương trong mùa hè sẽ chỉ có một lần trong mỗi thế kỷ với sự nóng lên toàn cầu là 1,5 độ C, so với ít nhất một lần mỗi thập kỷ với mức tăng là 2 độ C. Rạn san hô sẽ giảm 70 - 90% khi nhiệt độ toàn cầu tăng 1,5 độ C, trong khi hầu như tất cả (> 99%) sẽ bị mất đi khi nhiệt độ tăng 2 độ C.

“Việc hạn chế sự nóng lên toàn cầu lên 1,5ºC sẽ đòi hỏi những thay đổi nhanh chóng, sâu rộng và chưa từng có trong tất cả các khía cạnh của xã hội”, Chủ tịch IPCC Lee cho biết. “Với lợi ích rõ ràng đối với người dân và hệ sinh thái tự nhiên, việc hạn chế sự nóng lên toàn cầu đến 1,5ºC so với 2ºC có thể đi đôi với việc đảm bảo một xã hội bền vững và công bằng hơn”.

Một Việt Nam chủ động và tích cực

Chia sẻ về các nỗ lực của Việt Nam, Thứ trưởng Lê Công Thành cho biết, là một trong những quốc gia chịu tác động nặng nề của BĐKH, Việt Nam luôn chủ động và tích cực thực hiện các cam kết quốc tế và nỗ lực ứng phó với BĐKH. Việt Nam đã xây dựng và triển khai đồng bộ nhiều chính sách, giải pháp như: Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo, các Kế hoạch hành động ứng phó với BĐKH, Kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng…

BCaitlin Wiesen, quyền Đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam

Kế hoạch thực hiện Thỏa thuận Paris, trọng tâm là thực hiện NDC, hiện đã được Việt Nam triển khai rộng khắp ở tất cả các Bộ, ngành, địa phương trong cả nước, trong đó có việc xây dựng và triển khai thực hiện Nghị quyết số 120/NQ-CP về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với BĐKH. Nhiều công trình, dự án đã được triển khai từ nguồn lực của Chính phủ và sự hỗ trợ của nhiều đối tác phát triển. Những nỗ lực này đã và đang mang lại những kết quả quan trọng. “Có thể nói, đây là những nỗ lực to lớn của Việt Nam trong điều kiện một đất nước đang phát triển, vừa mới gia nhập nhóm nước có thu nhập ở mức trung bình thấp”, Thứ trưởng chia sẻ.

Theo ông Hoesung Lee, Việt Nam cũng như các quốc gia khác cần xác định những hợp lực cần thiết của tất cả các bên liên quan để đạt được các mục tiêu trong NDC, góp phần hiện thực hóa tham vọng để đạt được mục tiêu giữ nhiệt độ Trái đất ấm lên ở mức 1,5 độ C. Hợp tác quốc tế cũng rất quan trọng, đặc biệt là đối với các quốc gia đang phát triển dễ bị tổn thương.

Báo cáo cũng nhấn mạnh việc hạn chế sự nóng lên toàn cầu đến 1,5 độ C so với 2 độ C sẽ giảm tác động đến hệ sinh thái, sức khỏe con người để dễ dàng đạt được mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc. Theo bà Caitlin Wiesen - Giám đốc Quốc gia UNDP tại Việt Nam, UNDP luôn hợp tác chặt chẽ với Chính phủ Việt Nam nhằm xây dựng khả năng chống chịu cho các cộng đồng có nguy cơ cao nhất, đặc biệt là nhóm người nghèo, dân tộc thiểu số và các vùng bị ảnh hưởng như vùng ven biển và đồng bằng sông Cửu Long. “Xây dựng trên nền tảng vững chắc có được thông qua công cuộc đổi mới kinh tế, Việt Nam chắc chắn có thể đạt được những kết quả tích cực trên con đường phát triển carbon thấp và chống chịu khí hậu, hưởng lợi từ sự tương tác giữa đổi mới công nghệ nhanh chóng, đầu tư cơ sở hạ tầng bền vững và tăng năng suất tài nguyên”, bà Caitlin Wiesen khẳng định.

Toàn cảnh buổi đối thoại cấp cao

Tại Hội nghị hôm nay, đại diện lãnh đạo các Bộ, ngành, thành viên Ủy ban quốc gia về biến đổi khí hậu, Hội đồng tư vấn của Ủy ban quốc gia về BĐKH, đại diện các đối tác phát triển trao đổi, góp ý, thảo luận về những nỗ lực ứng phó với BĐKH của Việt Nam để làm tốt hơn nữa công tác ứng phó với biến đổi khí hậu trong thời gian tới.

Bên lề đối thoại cấp cao, một hội thảo khoa học về chống chịu với khí hậu và phát triển carbon thấp và cuộc tọa đàm trao đổi với sinh viên về biến đổi khí hậu cũng được tổ chức tại Hà Nội.