Hội thảo có sự góp mặt của các đại biểu cấp cao từ chính phủ ba quốc gia có quan hệ Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETPs) – Nam Phi, Indonesia và Việt Nam; đại diện của Nhóm Đối tác Quốc tế (IPG), Liên minh tài chính Glasgow vì mục tiêu phát thải ròng bằng “0” (GFANZ), các đối tác phát triển, các bộ ngành của Việt Nam cùng các bên liên quan khác. Sự kiện nhằm tăng cường sự phối hợp quốc tế, đặc biệt nhấn mạnh hợp tác Nam-Nam trong quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng; đồng thời, thúc đẩy mối liên kết, hợp tác tài chính giữa các bên liên quan gồm các nhà tài trợ, các thể chế tài chính, khu vực tư nhân và chính phủ.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Ngạo giao Đỗ Hùng Việt khẳng định: Chủ trương nhất quán và xuyên suốt của Việt Nam là quyết tâm ứng phó với biến đổi khí hậu và xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và thân thiện với môi trường. Điều này thể hiện qua cam kết mạnh mẽ của Chính phủ về phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 (Net Zero) tại Hội nghị COP26, và quyết định tham gia Thỏa thuận Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) với một số nước G7 và đối tác quốc tế khác. Những cam kết này sẽ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trong nước, đồng thời cũng đóng góp cùng cộng đồng quốc tế ứng phó với biến đổi khí hậu.

Các đại biểu đến từ các quốc gia tham gia JETP, đại diện của Nhóm Đối tác Quốc tế (IPG), Liên minh tài chính Glasgow vì mục tiêu phát thải ròng bằng “0” (GFANZ), các đối tác phát triển, các bộ ngành của Việt Nam cùng các bên liên quan khác cùng tham gia hội thảo

Ông Đỗ Hùng Việt cũng nhấn mạnh quá trình chuyển đổi năng lượng cần công bằng, theo đó, mỗi quốc gia cần quan tâm đầy đủ đến quyền lợi của mọi người dân và không để ai bị bỏ lại phía sau. Các quốc gia phát thải nhiều khí nhà kính trong quá khứ cần thực hiện trách nhiệm lịch sử của mình và hỗ trợ các nước đang phát triển về tài chính, công nghệ và nâng cao năng lực, chuyển đổi năng lượng. Song song với đó, các nước đang phát triển cần có lộ trình chuyển đổi phù hợp và tính đến điều kiện và hoàn cảnh của từng quốc gia. Với JETP, Việt Nam cùng các đối tác triển khai sẽ sớm các dự án cụ thể để mang lại lợi ích cụ thể, thiết thực cho người dân, tiếp tục huy động nguồn lực cho CĐNL trong thời gian tới.

Theo bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam, đối với các nước đang phát triển, quá trình chuyển đổi năng lượng cần phải công bằng và dựa trên sự bình đẳng để họ có thể chuyển đổi bền vững sang nền kinh tế các-bon thấp và thiết lập quỹ đạo thích ứng với biến đổi khí hậu, đồng thời thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững. Quá trình chuyển đổi năng lượng phải công bằng và toàn diện cho người lao động, cộng đồng địa phương và những người bị ảnh hưởng thông qua việc tạo ra các cơ hội kinh tế mới, tạo việc làm và đào tạo lại kỹ năng, xây dựng năng lực và tăng cường mạng lưới an sinh xã hội.

Bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam phát biểu tại hội thảo

Chia sẻ về các nỗ lực của Việt Nam thực hiện JETP, ông Phạm Văn Tấn, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu cho biết: Lộ trình phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam đã được đưa vào Chiến lược quốc gia về ứng phó biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050.  Việt Nam coi JETP là một trong những giải pháp quan trọng giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu về giảm phát thải khí nhà kính và thực hiện Quy hoạch điện 8. Đây là quan hệ đối tác lâu dài, tham vọng để hỗ trợ phát triển phát thải thấp và chống chịu với BĐKH của Việt Nam, cũng như hỗ trợ Việt Nam đẩy nhanh quá trình chuyển đổi công bằng và phi các-bon hoá hệ thống điện, phát triển các cơ hội kinh tế mới để hỗ trợ quá trình chuyển đổi của Việt Nam tiến tới đạt phát thải ròng bằng “0” trong tương lai.

Ban Chỉ đạo quốc gia triển khai thực hiện cam kết tại COP26 là cơ quan giám sát việc triển khai JETP. Đây là nền tảng để các chính phủ, thể chế tài chính, lĩnh vực kinh doanh và các thành phần khác cùng hợp tác để chuyển đổi năng lượng công bằng.

Trong năm 2023, Việt Nam sẽ hành lập Ban Thư ký JETP; hoàn tất Kế hoạch huy động nguồn lực ; và xác định/triển khai các dự án chuyển đổi thí điểm. Đến nay, các Bộ ngành liên quan đã trao đổi sơ bộ với IPG để xây dựng các điều khoản tham chiếu cho Ban Thư ký và xây dựng Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện JETP.  Đây là những công việc tạo tiền đề quan trọng để triển khai JETP tại Việt Nam. Bên cạnh đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang xây dựng Đề án triển khai JETP theo yêu cầu của hệ thống pháp luật Việt Nam, dự kiến hoàn thành trong tháng 6/2023.

Quang cảnh hội thảo

Ông Tấn chia sẻ, chuyển đổi là vấn đề mới đối với tất cả các quốc gia, bao gồm không chỉ năng lượng mà cả nhiều khía cạnh khác của phát triển kinh tế-xã hội và sẽ có tác động tích cực và tiêu cực đến nền kinh tế. Vì vậy, sẽ mất thời gian để khởi động quá trình và cần có sự tham gia của tất cả các bên liên quan để bảo đảm quá trình chuyển đổi bền vững và công bằng. Việt Nam mong muốn học hỏi kinh nghiệm từ Nam Phi, Indonesia và các nước khác để triển khai JETP và chuyển đổi năng lượng.

Hội thảo chia thành 3 phiên thảo luận chính, bao gồm: Quản trị, lập kế hoạch và đầu tư trong quá trình thực hiện JETP, bao gồm cả việc thành lập Ban thư ký JETP ở Indonesia, quá trình xây dựng Kế hoạch đầu tư JETP ở Nam Phi và các ưu tiên tổng thể; Tài chính, kỹ thuật và các khía cạnh xã hội để thực hiện chuyển đổi năng lượng; quan điểm từ các bên liên quan khác nhau về phối hợp thực hiện quá trình chuyển đổi năng lượng một cách công bằng và toàn diện.